Kriz önce kadını vuruyor
Kadın emeğinin görülmediği ve eşitlik sorunun hemen her alanda devam ettiği günümüz dünyasında tüm kadınlar için anlamı büyük olan 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde işsizlik sorununun da büyük payı kadınların sırtına yükleniyor. Ülkemizde ekonomik kriz, hemen tüm kesimleri etkilese de, önce kadın işgücünü vuruyor.
UMUTSUZ KADIN SAYISI ARTTI
2023’te 2.2 milyon kadın umudunu yitirerek iş aramaktan vazgeçerken işsizlik ödeneğine başvuran kadın sayısı da arttı. CHP Bolu Milletvekili Türker Ateş, “Ülkemizde açıklanan resmi kadın işsiz sayısı buzdağının görünen yüzü. Kadın istihdamında güvencesizlik riskleri var” dedi. Ateş, yaptığı açıklamada, “Nüfusun yüzde 49.9’unu kadınların oluşturduğu ülkemizde işgücüne dahil olmayan 30.6 milyon kişinin yaklaşık yüzde 70’i kadınlardan oluşuyor. Kadınların iş hayatındaki varlığı son bir yılda geriledi ve halen yüzde 35.8 olan kadınların işgücüne katılım oranı, yüzde 65.8’lik ortalamaya sahip OECD içinde açık ara en düşük duruma geriledi” ifadelerine yer verdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), kadın işsiz sayısını 1.4 milyon olarak açıkladığını hatırlatan Ateş, bu sayıya ek olarak işgücüne dahil olmayan ve potansiyel işgücü içinde yer alan 2.2 milyon kadın daha olduğuna dikkat çekti. Ateş, “Çok sayıda kadın, iş bulma ümidini yitirmiş durumda ve artık iş aramıyor. Bu durum geçtiğimiz yıl kritik bir hal aldı ve son çeyrekte umutsuz kadın işsiz oranı önceki yıla oranla yüzde 26 arttı. Geçen yıl kadınlarda işsizlik ödeneğine başvuru da arttı ve 588 bin 641’e yükseldi. Bunlardan sadece 300 bin 294’ü işsizlik maaşı alabildi” dedi.
Her 5 kadından 1’i kayıtlı ve tam zamanlı çalışıyor
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) TÜİK verilerinden derlediği araştırmasına göre, her 5 kadından yalnızca 1’i kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda bulunuyor. Resmi istihdam oranı yüzde 31.8 iken Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) oranı ise sadece yüzde 20.1. Yani çalışma çağındaki 33 milyon kadının sadece 6.7 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda bulunurken çalışma çağındaki 32.5 milyon erkeğin ise 16 milyonu kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda yer alıyor. Geniş tanımlı işsizlik (atıl işgücü) oranı erkeklerde yüzde 18.1 seviyesindeyken, kadınlarda yüzde 31.2 olarak hesaplandı. Genç kadın işsizlik oranı ise yüzde 41.1’e ulaştı. Araştırmada, Türkiye’de kadın işsizliğinin ortalama işsizlikten daha yüksek, kadın istihdam oranının ise ortalama istihdam oranından daha düşük olduğuna dikkat çekildi.
Eğitim fark etmiyor, kadınlar hep düşük ücret alıyor
Kadınlar, eğitim düzeyi fark etmeksizin, aynı işi yaptığı erkek meslektaşlarından düşük maaş alıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı ‘İstatistiklerle Kadın 2023’ raporundaki Kazanç Yapısı İstatistikleri’ne göre, yıllık ortalama brüt ücret-maaş karşılaştırmasında en yüksek fark yüzde 17.1 ile yükseköğretim mezunlarında, en düşük fark yüzde 12.4 ile yine ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti. Yıllık ortalama brüt kazanç ile hesaplanan gösterge için ise en yüksek fark yüzde 19.6 ile lise mezunlarında, en düşük fark ise yüzde 14.5 ile ilkokul ve altı mezunlarda gerçekleşti. Ipsos’un araştırmasına göre kadınların yüzde 57’si çalışmak istediğinde ailesinden veya eşinden izin almaya mecbur olduğunu ifade ederken yüzde 53’ü de işe alımlarda kadınların ayrımcılığa uğradığını düşünüyor. Kadınlar bu aşamaları geçtikten sonra işe girebildiğinde ise eşitsizlik sona ermiyor. Araştırmaya katılanların yüzde 44’ü iş yerinde kadınlara ve erkeklere eşit davranılmadığını ifade ediyor. Eşit işe eşit ücret konusunda da katılımcıların yüzde 41’i, kadınların aynı iş için erkeklerden daha düşük ücret kazandığını belirtiyor. (SÖZCÜ)
Adım atılmazsa eşitlik için 131 yıla ihtiyaç olur
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’nden (TÜSİAD) yapılan açıklamada, “Demokratik, gelişmiş, saygın, adil bir gelecek için kadın-erkek eşitliğini hızla hayata geçirmeliyiz” denildi. Açıklamada, “Adım atılmadığı durumda toplumsal cinsiyet eşitliğini tüm dünyada sağlamak için 131 yıla ihtiyaç olduğunu dikkate alarak, bu tabloyu hızla iyileştirmek için kamu, özel sektör, sivil toplum ve akademinin işbirliğini etkin şekilde sağlamalıyız” ifadeleri kullanıldı. (SÖZCÜ)
‘Güçlü Türkiye için kadınlar her alanda olmalı’
Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Yıldırım, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle yaptığı açıklamada; yasalara göre bir engel olmamasına rağmen, toplumsal baskı nedeniyle kadınların eğitim, iş hayatı ve siyasette gerektiği kadar yer alamadığını söyledi. Yıldırım, “Güçlü bir Türkiye istiyorsak, kadınlarımız, eğitim, iş hayatı, kültür ve sanatta olduğu gibi siyasette de çok daha fazla yer almalıdır” diye konuştu. (SÖZCÜ)
